ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

За Гелнер тоа се условите за произведување стандардизирани, хомогени и централно поддржувани високи култури.

Нему му е потребен еден запуштен, нецивилизиран народ за тој со својата лажна светлина, со имитацијата на трансценденталитет, да свети во него. 32 okno.mk Фолклоризам По сила на таквото, врз крв и тло засновано проценување денес е добиен фолклоризам наместо висока култура, еден бучкуриш од кардељевско-светосавска патетика наместо аналитичка свест, национална илустративност наместо индивидуалната творечка авантура и, на крајот на ова конзервативно-револуционерно дедуцирање, како една изопачена метафизика, добиен е дух на смртта против делото на животот.

Попрво, кога ќе настапат општите општествени E. Gellner, Nations and услови за стандардизирани, хомогени и централно поддржани Nationalisam, London високи култури, коишто не ги проникнуваат само елитните and Ithaca, Cornell UP, малцинства туку целокупни народи, настанува ситуација во 1983, стр. 55 која сосема одредени, образовно санкционирани и обединети култури одблиску го конституираат оној тип на единечност со којшто луѓето доброволно и често мошне жустро се поистоветуваат.

Таа безначајна значајност на македонската политичка борба на културната сцена се состои во тоа што: 1. процедурите и настаните во таа борба ги заменуваат и потиснуваат достигнувањата на онаа автономна културна продукција што вака-така е создавана во времето на социјализмот; затоа што 2. замената на културното производство со културнополитичките дебати не е ништо друго туку оживување на идеолошката машинерија на општеството преку интелектуалците кои, по промените од 1989/90, пак ги заземаат оние истите двојни позиции на лојалисти и воедно критичари на власта, позиции што ги заземаше и некогашната интелигенција на просветлениот (СФР)Југословенски социјализам; и конечно 3. затоа што учесниците во актуелните внатремакедонски борби се заправо носители на една иста концепција за култура - а тоа е идејата за „висока култура“ со која се репрезентираат државата и нацијата. Margina #22 [1995] | okno.mk

Додека модернизмот бегаше од „комуникативните клишеа“ (Куспит), изјавата на Хирст својот праузор како да го пронаоѓа токму во исказите од традицијата на поп-културата, а конкретно во дефиницијата за поп-културна комуникација изречена во една песна од Beatles: "Half of what I say is meaningless, but I say it just to reach you..." (Julia).

Исто така и „светогледот“ на уметникот на деведесеттите може да се сосредоточи токму во една изјава на Хирст: „Понекогаш чувствувам дека немам што да кажам - и често сакам да комуни­цирам со ова“.8 Ваквиот „став“ стои на другата хемисфера во однос на она мо­дер­нистичко „кредо“ што би можело да се формулира во: „имам многу нешта да кажам, но не сакам да комуницирам“.

Меѓутоа, и самиот популарен код, со кој оваа уметност се напојува, функционира како реметење на принципот на константност кој го наметнува идејата за висока култура достапна на оние со „поистенчен вкус“.

Сета суровост, примитивизам, грубијанство на Херцеговецот, сета негова провинцијална глупост и несмасност, опскурноста на овој натрапник, служи само за една цел - произведување на илузијата дека позицијата од којашто се раскажува вицот е место на недискутабилна профинетост, велеградска просветеност, самосвесна граѓанска моралност, висока култура и урбани манири.

5 Меѓу особено штетните ефекти на популарната култура наводно спаѓаат нејзината емоционална деструктивност (бидејќи гарантира лажно задоволување и делува брутално со својот акцент врз насилството и сексот), интелектуалната деструктивност (зашто нуди евтина и ескапистичка содржина, што ја поткопува способноста на луѓето да се соочат со реалноста) и културната деструктивност (зашто ја ослабнува способноста на луѓето да соработуваат во високата култура).

6 Секако дека таквиот одговор не е без стапица, бидејќи сведочи за тоа дека дури и поборниците и поборничките на популарната култура не веруваат дека си имаат работа со култура и општествена сила што е вредна да се земе предвид, и што е навистина способна пресудно да влијае на вистинското потврдување и зацврстување на толку опеаните идеали на расна, полова и културна трпеливост.

Но, не значи ли тоа само неефикасна закана со побожни фетиши да ја избркаат несигурноста на сегашноста?” (Bruckner,69) Margina #32-33 [1996] | okno.mk 109

7 Значи, прашање е што е подобро: американскиот MTV, што во почетната фаза воопшто не ја криеше својата расистичка и сексистичка насоченост, или сегашниот MTV Europe, за којшто е карактеристичен доста повисок степен на општествена свест.

1 „Ни недостасуваа крстоносните војни, конечно ни се пружи убава прилика, но таа војна допира длабоко во нашата приватност и предизвикува пеколни маки или небесно блаженство: според тоа дали ќе слушате Bach или Mick Jagger, ќе бидете спасени или проклети.“ (Bruckner, 62)

Само така можеме да разбереме дека некои ја негираат масовната култура и забава во име на 'високата култура' со подеднаква непопустливост како и Црквата што некогаш ја осуди таа иста култура во име на „светата вера“, и дека на моменталните успеси им го даваат за пример бесмртниот Racine и Monteverdi и при тоа ризикуваат тие великани да ги осамат во царството на совршеноста.